آشنایی با پردازنده اینتل

n

کمپانی آمریکایی اینتل (Intel) بیشتر از نیم قرن است که در زمینه تولید قطعات دیجیتال کار می‌کنذ. پردازنده اینتل بخش گسترده‌ای از تولیدات این شرکت را در بر می‌گیرد همچنین اینتل از این نظر، بزرگ‌ترین تولید کننده پردازنده در دنیا است.

n

اینتل تا امروز حدود 13 نسل از پردازنده‌های خود را تولید و در بازار پخش کرده است. تفاوت نسل‌های مختلف پردازنده Intel در امکانات به علاوه قابلیت‌هایی است که دارند. در کنار نسل‌های مختلف، اینتل پردازنده‌های خود را در مدل‌های متنوع و برای استفاده‌های گوناگون هم تولید می‌کند.

n

مقایسه و بررسی پردازنده‌های اینتل

n

nn

n

همانطور که می‌دانید در خرید یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ یکی از مهمترین قطعات کامپیوتر، پردازنده یا CPU است که مغز کامپیوتر نامیده می‌شود. توجه به این قطعه در هنگام خرید پر اهمیت است و باید مطابق با انتظاری که از عملکرد سیستم خود دارید این قطعه را انتخاب نمایید. در قرن فناوری‌های کامپیوتر پردازنده اینتل اولین بوده و مدل‌های مختلفی از بهترین، قدرتمندترین و خلاقانه‌ترین پردازنده‌ها را به بازار تکنولوژی عرضه کرده است.

n

nn

n

اینتل با سابقه‌ای بیش از 57 سال با تولید پردازنده‌هایی که در حال پیشرفت هستند خود را در سطح بالای تولیدکنندگان پردازنده‌های جهان نگه‌داشته است. در ادامه مقاله آی تی مارکت به بررسی نسل‌های مختلف Intel processor و کاربردهای آنها، مدل‌ها و حروف کاربری هرکدام از پردازنده‌های این برند می پردازد.

n

nn

n

14 نسل قدرتمند پردازنده‌های اینتل و کاربردهای آنها

n

پردازنده‌های نسل 14 اینتل، که با نام Meteor Lake نیز شناخته می‌شوند، هنوز به طور رسمی عرضه نشده‌اند، اما انتظار می‌رود که  آخر سال 2023 یا اوایل سال 2024 وارد بازار شوند. این پردازنده‌ها با استفاده از معماری جدید 3D و فرآیند تولید 7 نانومتری، وعده عملکرد و کارایی بهتر را نسبت به نسل‌های قبلی ارائه می‌دهند.

n

 

n

n

پردازنده اینتل نهالم

n

nn

n

نسل اول پردازنده اینتل در سال 2010 معرفی شد و فناوری ساخت 45 نانومتری، سرعت کلاک بالاتر، مصرف انرژی کمتر و فناوری هایپرترید جدیدی را عرضه کرد ه است که در پردازنده‌های Core i3 کنار گذاشته شده بود. پردازنده نهالم حافظه‌های پنهان L1 با ظرفیت 64 کیلوبایت، L2 با ظرفیت 256 کیلوبایتی به ازای هر هسته و L3 با ظرفیت 4 تا 12 مگابایتی دارد که با تمام هسته‌های پردازنده همخوان شده است. این نسل از 1156 سوکت LGA و رم DDR3 دوکاناله پشتیبانی می کند.

n

پردازنده سندی بریج

n

nn

n

یکی از معماری‌های پردازنده اینتل است که اولین بار در سال 2011 وارد بازار شد، که داری پردازش موازی و پردازنده گرافیکی است و در ابر رایانه‌ها استفاده می‌شود. پردازنده نسل دوم جایگزینی برای معماری نهالم شد و از فرایند 32 نانومتری در معماری خود استفاده می‌کند. متوسط عملکرد سندی بریج نسب به نهالم حدود 11 درصد افزایش داشته است.

n

nn

n

این Intel processor از حافظه‌های پنهان 64 کیلوبایتی L1، و 256 کیلوبایتی در هر هسته L2 استفاده می‌کند، تفاوت آن در حافظه پنهان L3 نسبت به نسل قبل است که از 1 تا 8 مگابایت موجود می‌باشد. پردازنده‌های این نسل L3 خود را از 10 تا 15 مگابایت در اختیار داشتند. این نسل نیز از 1155 سوکت LGA و رم DDR3-1066 دوکاناله پشتیبانی می کند.

n

آی وی بریج 

n

nn

n

آیوی بریج نسل سوم پردازنده‌های اینتل با استفاده از فناوری ساخت 22 نانومتری برای اولین بار در سال 2012 به بازار عرضه شد. آیوی بریح مدل ارتقا یافته‌ی سندی بریج است که از فناوری ساخت کوچکتری بهره می‌برد. این مدل Intel processor می تواند تا 50 درصد انرژی کمتری مصرف کرده و در مقایسه با پردازنده سندی بریج عملکرد آن از 25 تا 68 درصد افزایش پیدا کرده است. مشکل این سری پردازنده نسبت به نسل قبل گرمای بیشتر آن است. معماری این پردازنده از همان 1155 سوکت LGA با رم DDR3-1333 تا DDR3-1600 استفاده می کند.

n

هسول

n

nn

n

این پردازنده‌ها شامل نمونه‌هایی هستند که برای دسکتاپ و نوت بوک استفاده می شوند. این نسل نسبت به نسل قبل پردازنده اینتل خود کارایی گرافیکی‌اش افزایش یافته است ولی در حدی نیست که اینتل به کاربرانش گفته بود. پردازنده هسول در سال 2013 منتشر شد و از همان فرایند 22 نانومتری آیوی بریج استفاه می‌کند.

n

nn

n

کارایی این پردازنده نسبت به نسل قبل Intel processor از 3 تا 8 درصد افزایش یافته است و برای مصرف برق کمتر در دستگاه‌های قابل حمل، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. از ویژگی‌های این نسل از پردازنده اینتل این است که از سوکت‌های جدید BGA 1364، 1150 LGA و LGA2011-3 و همچنین فناوری DDR4 طراحی کش جدید و موارد دیگر پشتیبانی می کند.

n

برادول 

n

nn

n

پردازنده‌هایی با تراشه‌های 14 نانومتری که با مادربردهای مربوط به پردازنده‌های هسول سازگار است و با لحیم کردن پایه‌ای به سیستم، نه با سوکت متصل می شود . این پردازنده تا 12 مگابایت کش را پشتیبانی کرده و حدود 37 درصد کوچکتر و ریزتر از پردازنده‌های نسل قبل است. این پردازنده در سال 2015 منتشر شده و طبق برنامه اینتل با پردازنده نسل پنجم عمر باتری دستگاه تا 5/1 ساعت می تواند بهبود یابد.

n

nn

n

تراشه‌های برادول زمان بیداری سریعتر و عملکرد گرافیکی بالاتر نسبت به نسل قبل پردازنده اینتل دارند و در این معماری از 1150 سوکت LGA همراه با رم دوکاناله DDR3-1333-1600 استفاده شده است. این Intel processor با بهبود عملکرد 20 تا 30 درصدی و مصرف برق 15 وات می تواند در پخش مداوم تا 90 دقیقه ویدیود بیش از نسل قبل مقاومت کند و این برای اولین بار بود که اینتل در تولید خود تحول یکباره داشت.

n

nn

n

رندر گرافیک سه بعدی آن 22 درصد بهبود یافته است و عملکرد تراشه در انکدینگ ویدیو نیز 50 درصد افزایش یافته است یعنی این محصولات با بهره گیری از فناوری استریم ویدیوی WiDi قادرند ویدیوهای 4K را به راحتی استریم کنند.

n

اسکای لیک 

n

nn

n

این پردازنده‌ اینتل نیز در سال 2015 منتشر شده و مانند نسل خود با همان طراحی 14 نانومتری هستند. در این نسل بهینه سازی مصرف انرژی و افزایش عمر باتری را مشاهده می‌کنید. نسبت به نسل قبل خود پردازش‌های سنگین را 5/2 برابر سریعتر انجام داده و این در حالی است که مصرف آنها 35 درصد کاهش یافته است. همچنین 30 درصد ارتقای رندرهای گرافیکی و تصاویری با وضوح 4K را می توانید در این پردازنده داشته باشید.

n

nn

n

در این نسل Intel processor باز هم ابعاد فیزیکی تراشه‌ها کاهش یافته است ضمن اینکه قابلیت‌های جدید بیشتری را شاهد هستیم. به دلیل اینکه هسته‌های سری اسکای لیک با فرکانس زیر یک گیگاهرتز کار می‌کنند تفاوت چندانی با نسل قبل ندارند ولی در پردازش‌های سنگین در مقیاس زمان 30 میلی ثانیه سریعتر خروجی دارند.

n

 

n

n

کابی لیک

n

nn

n

نسل هفتم پردازنده اینتل در مقایسه با نسل قبل توانست کارایی و بهبود قدرت قابل توجهی را داشته باشد. این نسل Intell processor در سال 2016 به بازار عرضه شده است و اولین میکرواینتل است که با درایو رسمی سیستم عامل‌های قدیمی‌تر از ویندوز 10 اجرا نمی شود. اینتل پردازنده‌های پرقدرت نسل هفتم خود را در سال 2017 تولید و علاوه بر اولترابوک‌ها، سری H را برای لپ‌ تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی و سری Y را برای اولترابوک‌های سریعتر به بازار عرضه کرد که با استقبال خوبی روبرو شد.

n

nn

n

چرخه طولانی معماری‌هایی که با نسل‌های مربوطه CPU‌ها مطابقت داشته و از ویندوز 11 پشتیبانی می کند. این پردازنده از 1151 سوکت LGA استفاده کرده و سیستم دوکاناله برای اسلات‌های DDR3L-1600 و رم DDR4-2400 را پشتیبانی می کند.

n

 

n

n

کابی لیک آر

n

nn

n

نسل هشتم پردازنده اینتل در سال 2017 معرفی شد و همان جزئیات نسل هفتم را شامل می‌شود اما با مصرف بسیار پایین 15 واتی برای دستگاه‌های و لپ‌تاپ‌های بسیار باریک معرفی می‌شود. عملکرد این نسل از Intel processor نسبت به نسل هفتم 40 درصد بهبود یافته که دلیل آن دوبرابر شدن تعداد هسته‌ها و رشته‌های پردازشی است. کارهایی مانند ویرایش ویدیو که نیاز به عملکرد سریعتر دارند با پردازنده‌های نسل هشتمی انجام می شود. و همچنین چیپست‌های نسل هشتم از رم DDR4-2666 پشتیبانی می کنند.

n

کافی لیک 

n

nn

n

پردازنده‌های کافی لیک در اواخر سال 2017 به بازار آمد و پردازنده Core i9 را معرفی کرد. نسل نهم تا 8 هسته در هر پردازنده را پشتیبانی کرده و با استفاده از 1151 سوکت LGA همراه با سیستم بهبود یافته است برای پشتیبانی بیشتر از 4 هسته با 16 مگابایت حافظه پنهان L3 استفاده می کند.

n

nn

n

 این نسل از پردازنده اینتل دارای حافظه کش حداقل 6 مگابایت است، فاقد پردازنده گرافیکی مجمع بوده و برای دریافت خروجی نیاز به کارت گرافیک دارد. این Intel processor برای کسانی که قصد دارند یک کارت گرافیک اختصاصی داشته باشند بسیار مناسب است. همچنین برخلاف پردازنده‌های قبلی دارای سیستم پخش حرارت یکپارچه (IHS) است که روی پردازنده‌های خود استفاده می کند.

n

 

n

n

کانن لیک و آیس لیک

n

nn

n

Cannon Lake در سال 2017 وارد بازار شد که از یک فناوری جدید 10 نانومتری استفاده می کند سپس در سال 2019 پردازنده Ice Lake جایگزین آن شد که ترکیبی از چیپست‌های سری 400 اینتل بود. پردازنده‌های با معماری آیس لیک همراه با پردازنده‌های 14 نانومتری Comet Lake به عنوان نسل دهم هسته اینتل فروخته می‌شوند که قدرت چندانی ندارند.

n

nn

n

معماری آیس لیک روی ریز معماری Sunny Cove ساخته شد و بر عملکرد تک رشته‌ای آیس لیک دارای گرافیک نسل 11 است که تعداد واحدهای اجرایی را در گرافیک نسل 5/9 به 64 افزایش می‌دهد. هر واحد اجرایی از 7 رشته پشتیبانی می کند. شرکت اینتل مشخصات پردازنده‌های سری U و Y را منتشر کرد.

n

تایگر لیک

n

nn

n

نسل 11 پردازنده‌های اینتل از عملکرد و کیفیت فوق العاده برخوردارند که از CPU دو هسته ای به نام Core i9-1110G4 با فرکانس پایه 1/8GHz تا CPU چهارهسته ای به نام Core i7-1185G7 با حداکثر سرعت 4/8 GHz را شامل می شود. شرکت اینتل در اکثر پردازنده‌های این نسل از گرافیک Iris Xe قوی استفاده کرده که در لپ‌تاپ‌های ایسوس، اچ پی، لنوو، … قابل ارائه است و این نسل قدرتمندترین نسل پردازنده شرکت اینتل می باشد.

n

nn

n

نسل یازدهم Intel processor کارایی لپ‌تاپ را دو برابر کرده است و سرعت ویرایش عکس و فیلم را 2 تا 3 برابر نسبت به پردازنده‌های دیگر افزایش می‌دهد همچنین کاربردهای دیگر لپ‌تاپ را تا 20 درصد سرعت بخشیده است. به این معنی که لپ‌تاپ‌ها با استفاده از این پردازنده می‌توانند یک ساعت بیشتر در حالت پخش ویدیو دوام داشته باشند و خاموش نشوند که این از دستاوردهای جدید این شرکت است.

n

nn

n

تمام تراشه‌های تایگر لیک می توانند با هر توان قدرتی که لپ‌تاپ‌ها دارند سازگار شوند. همچنین باریک‌ترین و نازک‌ترین لپ‌تاپ‌ها هم با تراشه‌های 5 تا 7 مگابایتی از این پردازنده‌ها می توانند استفاده کنند. لازم به ذکر است تمام تراشه های این نسل گرافیک Iris Xe ندارند و برخی مدل‌های پایین تر از کارت گرافیک Intel UHD مبتنی بر نسل 11 ارائه می شوند.

n

آلدر لیک

n

nn

n

پردازنده نسل دوازدهم با بهره‌گیری از 16 هسته و 24 رشته، قدرتمندترین پردازنده برای گیمینگ است و تا حدود 13 درصد در عملکرد گیمینگ جهش داشته است. شرکت اینتل پردازنده Core i9-12900K آلدر لیک را با عنوان سریعترین پردازنده با  فرکانس 5/5 گیگاهرتز برای دسکتاپ طراحی کرده است.

n

8 هسته از 16 هسته این نسل از نوع هسته‌های P برای پردازش‌های سنگین هستند و 8 هسته از هسته‌های E کم مصرف Intell processor برای پردازش‌ها پس زمینه که مکرر وجود دارند، طراحی شده است.

n

nn

n

این ترکیب هسته موجب می‌شود تا لپ‌تاپ در زمان طولانی‌تری باتری و شارژدهی را حفظ کند. همچنین زمانی که محاسبات و انجام هسته‌های کم مصرف انجام می‌شود شاهد ایجاد حرارت کمتری خواهیم بود.

n

این اولین بار بود که اینتل در طراحی خود از معماری هیبریدی استفاده می‌کرد. شرکت اینتل و شرکت مایکروسافت در بهینه‌سازی نرم افزار Director Thread برای سازگاری با نسخه ویندوز 11 همکاری کرده‌اند.

n

nn

n

در نتیجه نسل دوازدهم Intel processor با ویندوز 10 و 11 سازگار است. ویژگی‌های دیگر این پردازنده این است که دارای گرافیک یکپارچه UHD Graphics770 است که باعث پیشرفت در عملکرد گرافیکی برای ویدیوها و تصاویر شده است. شرکت اینتل در طراحی تراشه‌های نسل دوازدهم از تکنیکی استفاده کرده است که در تراشه های ARM مشاهده می‌شود.

n

nn

n

برای مثال در مدل M اپل باعث افزایش عملکرد در پردازش و گرافیک آن شده است.  آلدر لیک 16 هسته ترکیبی و 24 رشته دارد که این تکنولوژی قابلیت سخت افزاری و نرم افزاری برای مدیریت انتخاب واگذاری بار کاری از هر رشته به هر هسته است برای مثال از بین رم DDR4 و DDR5 یک مورد را انتخاب کرده و با سیستم عامل ارتباط برقرار می کند. این نرم افزار با ویندوز 10 نیز سازگار است. حافظه پنهان این نسل از Intel processor به سری پردازنده بستگی دارد و در آخر شاهد لیتوگرافی 10 نانومتری با نام مستعار اینتل 7 هستیم.

n

 

n

n

رپتور لیک

n

nn

n

نسل پردازنده اینتل Reptor leek در سال 2022 در بازار آمد. این رده مانند عصر قبلش از معماری هیبریدی بهره می‌برد و شامل 8 هسته قدرتمند P و 16 هسته کم مصرف E و 32 رشته است. تمام پردازنده‌هایی که اینتل معرفی کرده از 20 مسیر PCLE شامل 16 مسیر PCLE 5/0 و 4 مسیر PCLE 4/0، رم DDR5-5600 و DDR4-3200 و حافظه سریعتر از طریق XMP پشتیبانی می‌کنند.

n

nn

n

Reptor leek processor با مادربردهای با چیپست Z790 و مادربردهای سری 600 کار می‌کند. این نژاد از Intel processor با نام سری HX برای گیمرها و افرادی که تولید محتوا می‌کنند، توسعه پیدا می‌کند. اینتل از سری P و U نسل 13 هم رونمایی کرده است و برای لپ‌تاپ‌های سبک و باریک در نظر گرفته شده است. در پردازنده اینتل نسل سیزدهم 32 مگابایت حافظه کش L2 و 36 مگابایت حافظه کش Intel Smart Cache L3 روبرو هستیم.

n

nn

n

هسته‌های P با حداکثر فرکانس 8/5 گیگاهرتز و هسته‌های E با حداکثر 3/4 گیگاهرتز و توان طراحی حرارتی پایه این پردازنده برابر با 125 وات است که در بالاترین سرعت 253 وات است. همچنین شرکت اینتل ادعا کرد ه است که عملکرد تک هسته‌ای این نسل تا 15 درصد و عملکرد چند هسته‌ای آنها تا 41 درصد نسبت به نسل قبل بهبود یافته است و  سرعت کلاک و سطح عملکرد CUPها نسل سیزدهم 40 درصد ارتقا یافته است.

n

رپتور لیک آر

n

nn

n

این پردازنده‌ اینتل تا کنون که در اوایل سال 2024 هستیم تفاوت چندانی با Intel processor نسل سیزدهم ندارد. تعداد هسته‌ها و سرعت کلاک یکسان مانده و از نظر معماری هم تغییر خاصی ندارد. اما اینتل گفته است که Core i7-14700K می‌تواند حداکثر 15 درصد عملکرد بهتری نسبت به نسل قبلی خود ارائه دهد و حدود 23 درصد برای بعضی از بازی‌ها سرعت بیشتری خواهد داشت.

n

این سری از پردازنده اینتل برای بازی‌های Tom Clacy’s Rainbow Six Siege و Metro Exodus به ترتیب 13 و 16 درصد عملکرد بهتری دارد. کلاً تغییر این دوره نسبت به عصر قبل در Core i7-14700K دیده می‌شود و با توجه به قیمت پایین‌تر پردازنده نسل 13 نسبت به نسل 14 خرید Intel processor نسل 13 برای کاربران بهتر است.

n

پردازنده اینتل نسل 14 فعلا برای لپ‌تاپ‌ها قابل استفاده نیست زیرا کاملاً وارد بازار نشده و کامپیوترهای رومیزی می‌توانند از آنها استفاده کنند.

n

nn

n

nn

n

تمام پردازنده‌های نسل 14 با مادربردهای سری اینتل 600 و 700 سازگارند و سوکت LGA 1700 برای آنها استفاده می‌شود. این نسل به رم DDR5- 5600 و  DDR4-3200 مجهز هستند.

n

جمع بندی

n

در این مقاله ما به بررسی و مقایسه 14 نسل قدرتمند از پردازنده‌های اینتل همچنین کاربردهای آن پرداختیم. 

n

فروشگاه اینترنتی آی‌ تی مارکت  شما را دعوت به دیدن لوازم جانبی لپ تاپ و کامپیوتر و در نهایت خریدی بهتر می‌کند. 

n